Η παραγωγικότητα ως στοιχείο ανάπτυξης

Η παραγωγικότητα ως στοιχείο ανάπτυξης

Του Μιχαλάκη Λ. Σολωμού (Oικονομικός Φιλελεύθερος, Ιανουάριος 2006)


Oλοι όσοι ασχολούνται με τα οικονομικά πράγματα του τόπου συνεχώς μιλούν για την ανάγκη βελτίωσης της παραγωγικότητάς μας. Έτσι και εγώ μέσα από αυτό το άρθρο θα προσθέσω τη φωνή μου για ένα τόσο σπουδαίο θέμα που μας καίει.


Παραγωγικότητα είναι η δυνατότητα κάποιου εργοδοτημένου αλλά και εργοδότη να παράγει έργο, είτε με τη μορφή υλικού προϊόντος είτε άυλου. Το άυλο προϊόν είναι οι υπηρεσίες.

Ένας εργαζόμενος μπορεί να παράγει έργο με διάφορους τρόπους, όπως για παράδειγμα:

- Να παρέχει χειρονακτική εργασίας με τη χρήση κάποιου εργαλείου όπως σκαπάνη, πένα κ.τ.λ.
- Να λειτουργεί μηχανικό εξοπλισμό και συστήματα πληροφορικής.
- Σαν προϊστάμενος ομάδας εργαζομένων να συντονίζει τη δραστηριότητα της ομάδας στο χώρο εργασίας.
- Σαν υπάλληλος να επικοινωνεί με τους συναδέλφους του και να συνεργάζεται μαζί τους ώστε όλοι μαζί να παράγουν κάποιο προϊόν.
Το επίπεδο παραγωγικότητας μπορεί να βελτιωθεί όταν ο εργαζόμενος:
- Έχει ενισχυμένο ηθικό και επιθυμία για να παράγει περισσότερο έστω και χωρίς να αλλάξουν οι υπόλοιποι συντελεστές παραγωγής.
- Εφευρίσκει νέα συστήματα και μεθόδους παραγωγής είτε πάνω σε επίπεδο ατόμου είτε ομάδας.
- Εντοπίζει τα αίτια χαμηλής παραγωγικότητας στο χώρο εργασίας ως προϊστάμενος ομάδας και τα διορθώνει άμεσα και αποτελεσματικά είτε με δική του πρωτοβουλία ή με τη συνδρομή του άμεσου προϊσταμένου του. Π.χ. Διάφορες μορφές ρύπανσης, ελλειπούς φωτισμού, συστημάτων κλιματισμού κ.τ.λ.
- Ως ηγέτης ομάδας ή προϊστάμενος τμήματος παρακινεί και εμψυχώνει το προσωπικό του αφού πρώτα με τη συμπεριφορά του προς αυτούς και τις πράξεις του κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Έτσι τα μηνύματά του για επίτευξη ομαδικού στόχου παραγωγικότητας βρίσκουν πρόσφορο έδαφος.
- Ως προϊστάμενος με υψηλό πόστο έχει εξουσίες διαχείρισης κονδυλίου της επιχείρησης για οικονομική επιβράβευση, σε ειδική τελετή καινοτόμων εισηγήσεων και ιδεών και επιτυχών πρωτοβουλιών εκ μέρους μελών του προσωπικού.
- Ως εργοδότης προμηθεύεται και χρησιμοποιεί επιστημονικά συστήματα επιμέτρησης της παραγωγικότητας του προσωπικού του και τοποθέτησης ατομικών και ομαδικών στόχων παραγωγικότητας μέσα και από σαφή περιγραφή καθηκόντων και ευθυνών.

Να φροντίζει ώστε ο κάθε υπάλληλος να γνωρίζει το ελάχιστο επιτρεπτό από τον εργοδότη επίπεδο παραγωγικότητας ως επίσης και από ποιο επίπεδο και άνευ θα παίρνει φιλοδωρήματα πάνω σε κλιμακωτή βάση. Επίσης να γνωρίζει πόσο βραβεύονται η συνέχεια και συνέπεια στην ψηλή παραγωγικότητα και στην επαγγελματική υπευθυνότητα σαν υπάλληλος ή σαν αξιωματούχος στην επιχείρηση. Με άλλα λόγια συνεχώς να γίνεται σύνδεση της συγκεκριμένης παραγωγικότητας του καθενός στην επιχείρηση με το μισθό συν φιλοδώρημα που παίρνει (αν φυσικά δικαιούται φιλοδώρημα). Ο εργοδότης πρέπει να μάθει πώς να κατανέμει σωστά τα καθήκοντα και εξουσίες αφού επιλέξει τα πρόσωπα στα οποία να βασίζεται για γρήγορη λήψη αποφάσεων και απρόσκοπτη ροή των εργασιών με συγκεκριμένες ελευθερίες δράσης και όρια εξουσίας για κάθε στέλεχος της επιχείρησης.



Ενας λογικός επιχειρηματίας με σωφροσύνη και διορατικότητα δεν πρέπει να σκέπτεται πώς να ξεγελά και εκμεταλλεύεται τον υπάλληλό του. Πρέπει να φροντίζει πώς να τον αξιοποιεί καλύτερα. Για να επιτύχει δε τέτοιο στόχο πρέπει πάντοτε να διατηρεί ένα λογικό ισοζύγιο μεταξύ των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων του προσωπικού του.
-Με τη δημιουργία υγειών συντεχνιακών και άλλων σχέσεων που να προάγουν την αναβάθμιση της παραγωγικότητας. Για παράδειγμα φορολογικά κίνητρα για υπερωριακή εργασία, κίνητρα για μερική απασχόληση, για γυναικεία επιχειρηματικότητα, για επιχειρηματικότητα από νέους επιστήμονες για κατάργηση της διάκρισης φύλου στη μισθοδοσία στα φιλοδωρήματα και τόσα άλλα.
- Με τη διά βίου εκπαίδευση και επιμόρφωση των εργαζομένων ώστε να εκσυγχρονίζουν τις γνώσεις τους και να αποκτούν επαρκή κατάρτιση σε σχέση με το αντικείμενό τους.
- Με τη μηχανοποίηση, αυτοματοποίηση της παραγωγής, τη μηχανογράφηση υπηρεσιών και χρήση της πληροφορικής. Υπάρχουν στην Κύπρο ή στο εξωτερικό ειδικοί που μπορούν στις πλείστες περιπτώσεις, κατόπιν επεξήγησης, να αντικαταστήσουν τη δουλειά που κάμνουν κάποιοι εργάτες με ένα ειδικό μηχάνημα. Έτσι μπορούν να επιτευχθούν ταυτόχρονα, μεγαλύτερη παραγωγή, μείωση των κόστων και ψηλότερη ποιότητα.
- Με την αντικατάσταση πεπαλαιωμένων μηχανικών εξοπλισμών και συστημάτων πληροφορικής με νέα ψηλότερης απόδοσης και ποιότητας προϊόντων. Με το ρυθμό που τρέχει η τεχνολογία είναι πολύ εύκολο τέτοιοι εξοπλισμοί να καταστούν πεπαλαιωμένοι και έτσι να μην πληρούν τις ανάγκες του σύγχρονου ανταγωνισμού.
- Με την εφαρμογή των αρχών των logistics για αποτελεσματικό έλεγχο των αποθεμάτων που ευρίσκονται ή μπαινοβγαίνουν στις αποθήκες του επιχειρηματία, τη συντήρηση και λειτουργία των στόλων μεταφορικών οχημάτων ως επίσης γενικά τους τρόπους υποβολής παραγγελιών, εισαγωγών εξαγωγών και παρακολούθησης των εμπορικών χρεωστών και πιστωτών.
- Με τη στελέχωση της επιχείρησης με καταξιωμένους νέους επιστήμονες με εξειδίκευση στον τομέα της επιχείρησης.
- Με επιτυχείς εξαγορές, συγχωνεύσεις, στρατηγικές συνεργασίες και συνέργιες.
- Με τη διαρκή χρήση συμβουλών από εξωτερικούς συμβούλους με ψηλά ακαδημαϊκά προσόντα, πείρα και κύρος στην αγορά.
- Με την τόνωση στους χαμηλούς μισθούς και ταυτόχρονα στα δελεαστικά φιλοδωρήματα για όσους επιτυγχάνουν ψηλή παραγωγικότητα και είναι αποτελεσματικοί.
Είναι καιρός ο επιχειρηματίας του χθες στη χώρα μας να συνειδητοποιήσει επί τέλους πόσο γρήγορα όλα αλλάζουν γύρω του. Είναι καιρός να καταλάβει πόσο θα κερδίσει εάν στελεχωθεί με κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό με εξουσίες σε θέματα διορισμού, απόλυσης και μισθοδοσία προσωπικού στον τομέα δράσης του, χωρίς ασφυκτικές πιέσεις πάνω του. Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης πρέπει να ξεπεράσει το σύνδρομο του συγκεντρωτισμού όλων των εξουσιών στα χέρια σαν παντογνώστης και αναντικατάστατος. Αυτές είναι νοοτροπίες του χθες ξεπερασμένες. Πρέπει να πιστέψει στην αναγκαιότητα του εκσυγχρονισμού της επιχείρησης του και να χωνέψει ότι εκείνο που θα ξοδέψει προς αυτή την κατεύθυνση είναι επιτυχής επένδυση και όχι σπατάλη ή αχρείαστη πολυτέλεια. Τα εξειδικευμένα επιστημονικά στελέχη που θα μπουν σε κάθε μια επιχείρηση, κάποιας δυνατμικότητας και άνω, θα συμπληρώσουν τη σοφία και πολύχρονη πείρα του ιδιοκτήτη της επιχείρησης χωρίς να τον εκτοπίζουν. Μαζί θα δημιουργήσουν τις συνθήκες εκείνες που απαιτούνται για αναβάθμιση της παραγωγικότητας και κατ' επέκταση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης ώστε αυτή ν' αποκτήσει τις απαραίτητες αντοχές στις πολύ ισχυρές πιέσεις μέσα σ' ένα ελεύθερο ανταγωνιστικό περιβάλλον αγοράς Ευρωπαϊκής Ενωσης και παγκοσμιοποίησης.
Για επίτευξη ψηλής παραγωγικότητας ο σωστός επιχειρηματίας πρέπει να ανιχνεύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων στο χώρο εργασίας και σε θέματα μισθοδοσίας να επιμετρήσει σωστά τις απαιτήσεις του από τους εργαζομένους και να βάλει τις δυο αυτές παραμέτρους σε μια ισορροπία λογικής και σύνεσης. Έτσι ο εργαζόμενος θα βελτιώνει την παραγωγικότητα του μέσα από σκληρή δουλειά, εφευρετικότητα και συνεχή επιμόρφωση ώστε πρώτα να διατηρήσει τη δουλειά και σε δεύτερο πλάνο να απολαμβάνει μισθούς συν φιλοδωρήματα αξιοκρατικά μέσα σε συνθήκες ελαστικής αγοράς εργασίας. Αυτός είναι ο σωστός τρόπος για υγιείς βάσεις κράτους προνοίας και ταυτόχρονα κράτους ισχυρής οικονομίας. Να είναι δηλαδή ένας παράδεισος αληθινός και όχι ψεύτικος για τους εργαζομένους. Οι επιχειρηματίες μας πρέπει να γνωρίζουν ότι τα κόστα για δημιουργία ψηλής παραγωγικότητας επιχορηγούνται από δημόσιες ενισχύσεις της Κυβέρνησης και από ευρωπαϊκά ταμεία στήριξης και κοινωνικής συνοχής. (Αυτό ισχύει τόσο για θέματα κατάρτισης και επιμόρφωσης προσωπικού όσο και για εισαγωγή στην επιχείρηση σύγχρονου μηχανικού εξοπλισμού και συστημάτων πληροφορικής προαγωγής της εξωστρέφειας κ.τ.λ.).
Η αναβάθμιση της παραγωγικότητας είναι μέσα στις δεσμεύσεις που αναλάβαμε σαν μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για αποτελεσματική υλοποίηση του στρατηγικού πλάνου 2000-2010 που χαράκτηκε το έτος 2000 στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας. Επειδή δε η επιτυχία υλοποίησής του μέχρι σήμερα δεν είναι η αναμενόμενη και η Κύπρος θα πιεστεί ώστε να πάρει εκείνα τα απαραίτητα μέτρα που προάγουν την αναβάθμιση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της. Άρα η πραγματοποίηση ριζικών διαρθρωτικών αλλαγών σε τομείς της οικονομίας που πάσχουν είναι επιβεβλημένη. Εξάλλου δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής μας ότι ένας από τους σοβαρότερους λόγους που ντόπιοι και ξένοι επενδυτές δεν προτιμούν την Κύπρο για επενδύσεις είναι και η χαμηλή παραγωγικότητα σε διάφορους τομείς της οικονομίας.